18 aug Het is pas een jaar

Het is een jaar geleden dat wij terugkwamen van de reis die we nooit gemaakt hadden willen hebben. De reis naar de Berg van de Sterren. Daar op het hoogste punt, waar de aarde de hemel raakt, lieten we Jayme los.

Maar het echte loslaten was twee maanden eerder. Toen we na drie dagen wisten dat Jayme niet meer beter zou worden. En dat het aan ons was om hem de rust te geven die hij verdiende. Om hem los te laten en naar het licht te laten gaan.

Die maanden erna liep ik met mijn ziel onder mijn arm en een gat in mijn hart. Hoe kon ik ooit verder zonder hem? Zonder mijn liefste Jayme? Hoe kon ik nog stappen zetten in dit leven, terwijl ik niets liever wilde dan gewoon oplossen. Verdwijnen in het niets.

Ik schreef er een hele gedichtenbundel over, over al die gevoelens die ik toen had. Het verdriet en de woede en de angst en de grote leegte. Ik schreef en dronk alles van me af. En daardoor leerde ik ermee om te gaan. En kwam er steeds meer licht in het donker.

Maar pas nu, een jaar later, kan ik me eindelijk afvragen hoe het eigenlijk voor hem was. Hoe het voor Jayme was die laatste dagen. Of hij bang was toen we weer naar het ziekenhuis gingen en diezelfde dag weer in de ambulance terug naar huis.

Voelde hij het aankomen? Wist Jayme dat hij het leven zou loslaten? Voelde hij zich veilig genoeg bij ons? Durfde hij vol vertrouwen die laatste fase in te gaan? Hoe is het om dood te gaan? Wat voel je? Wat denk je? Wat gebeurt er eigenlijk?

Het zijn vragen waar nu eindelijk ruimte voor is. Maar waarvan ik weet dat er geen antwoord op zal komen. In elk geval niet in dit leven. En toch zijn ze er, die vragen. En ben ik dankbaar dat ik ze eindelijk kan toelaten. Want het betekent dat mijn verdriet iets minder ruimte in neemt.

Ik kan naar buiten zonder bij elke stap aan Jayme te denken. Zonder dat het elke seconde voelt alsof ik stik. Alsof mijn wereld stilstaat en ik elk moment in kan storten. En dat terwijl we nu weer op diezelfde reis zijn. En nog een keer los hebben moeten laten.

Er is geen handboek voor rouw, net zoals deze blof geen duidelijke boodschap heeft. Het is gewoon zoals het is. Het komt zoals het komt. Het gaat zoals het gaat. En nu gaat het wel goed, zoals Jayme ook zo mooi kon zeggen.

Ik voel hem zo ontzettend bij me. Ik herinner hem met een lach en een traan. Ik weet dat het goed is. Ik weet dat we alles gedaan hebben wat we konden. Ik weet ook dat ik een heleboel niet weet. En dat dat alles met een reden is. Dat komt later.

Als we zelf naar het licht gaan zullen we het allemaal begrijpen. Dan hebben we alle antwoorden op alle vragen. Voor nu heb ik gewoon geduld. Het is pas een jaar geleden. En dat jaar begint ergens weer precies opnieuw.